Regulacje EUDR, czyli unijne przepisy dotyczące przeciwdziałania wylesianiu, coraz częściej pojawiają się w rozmowach właścicieli firm. Temat nie jest już odległą wizją – już niedługo wiele przedsiębiorstw będzie musiało zmierzyć się z nowymi obowiązkami. Czy wiesz, które produkty obejmuje EUDR? Zastanawiasz się, jak przygotować się na nadchodzące zmiany i jakie dokumenty mogą być potrzebne? Sprawdź, co warto wiedzieć, by nie dać się zaskoczyć.
Dlaczego powstało EUDR i co oznacza dla rynku?
EUDR (EU Deforestation Regulation) to odpowiedź Unii Europejskiej na rosnące obawy związane z degradacją lasów i zmianami klimatycznymi. Unia, jako jeden z największych odbiorców surowców na świecie, postanowiła wziąć na siebie większą odpowiedzialność za środowisko. Stąd pomysł na regulacje, które mają ograniczyć import towarów prowadzących do wylesiania. Jak widzisz, chodzi nie tylko o ochronę przyrody, ale też o promowanie bardziej zrównoważonych łańcuchów dostaw.
Kto powinien zwrócić uwagę na nowe przepisy EUDR?
Nowe zasady dotyczą szerokiego grona firm – zarówno tych, które sprowadzają określone towary do Unii Europejskiej, jak i eksporterów. Co ciekawe, EUDR obejmuje przedsiębiorstwa każdej wielkości. Duże i średnie firmy muszą wdrożyć przepisy już od 30 grudnia 2025 roku, a mniejsze mają trochę więcej czasu – do końca czerwca 2026 roku. Jeśli Twoja działalność wiąże się z takimi surowcami jak soja, kawa, drewno, kakao, kauczuk czy olej palmowy (albo z produktami pochodnymi, np. meblami, papierem, czekoladą czy skórą), warto już teraz przyjrzeć się nowym wymogom.
Najważniejsze założenia EUDR – co się zmienia?
Od teraz każdy, kto chce wprowadzić na rynek UE produkty objęte regulacją, musi wykazać, że nie przyczyniły się one do wylesiania po 31 grudnia 2020 roku. To nie wszystko – wymagane jest także złożenie oświadczenia o należytej staranności (tzw. Due Diligence Statement), które potwierdza, że ryzyko naruszenia przepisów jest minimalne. W praktyce oznacza to konieczność gromadzenia dokumentów potwierdzających pochodzenie surowców, zgodność z prawem kraju produkcji, a w przypadku drewna – także dokładną lokalizację miejsca jego pozyskania.
Jakie obowiązki pojawiają się po stronie firm?
Lista wymagań może wydawać się długa, ale wiele z nich można wdrożyć stopniowo. Oto najważniejsze z nich:
- Stworzenie systemu należytej staranności, który pozwoli na analizę ryzyka w całym łańcuchu dostaw.
- Przechowywanie i udostępnianie dokumentacji dotyczącej pochodzenia produktów przez minimum pięć lat.
- Składanie wymaganych oświadczeń przed wprowadzeniem towaru na rynek lub eksportem.
- Zapewnienie przejrzystości i możliwości śledzenia pochodzenia surowców – w tym dokładnej lokalizacji pozyskania drewna.
- Przygotowanie się na ewentualne kontrole oraz sankcje, takie jak grzywny (nawet do 4% obrotu w UE) czy konfiskata towarów.
Jak przygotować firmę do nowych wymagań EUDR?
Co warto zrobić już teraz? Przede wszystkim sprawdź, czy Twoje produkty lub surowce podlegają EUDR – pomocne będą tu kody taryfowe i oficjalne listy produktów objętych regulacją. Zweryfikuj swoich dostawców i ich gotowość do przekazania niezbędnych dokumentów. Zastanów się, czy obecne systemy IT umożliwiają zbieranie i przechowywanie danych, takich jak geolokalizacja drewna. Nie zapomnij o szkoleniach dla pracowników odpowiedzialnych za zgodność z przepisami oraz o bieżącym śledzeniu wytycznych Komisji Europejskiej i krajowych urzędów.
Jakie konsekwencje grożą za nieprzestrzeganie przepisów?
Zignorowanie nowych regulacji może skutkować zakazem wprowadzenia produktów na rynek UE lub ich eksportu. Dodatkowo, firmy mogą zostać ukarane wysokimi grzywnami, konfiskatą towarów, a nawet publicznym ujawnieniem informacji o naruszeniach na stronie Komisji Europejskiej. Organy nadzoru mają prawo przeprowadzać kontrole bez wcześniejszego uprzedzenia – warto o tym pamiętać.
Jak wyglądają wdrożenia EUDR w praktyce?
W Polsce Lasy Państwowe już dostosowały swoje systemy do wymagań EUDR, udostępniając kupującym drewno precyzyjne dane o miejscu jego pozyskania. Firmy z innych branż, na przykład spożywczej czy tekstylnej, również wdrażają nowe procedury weryfikacji dostawców i aktualizują dokumentację. Jak widać, przygotowania do nowych przepisów trwają w wielu sektorach.
Co warto zapamiętać o EUDR i jak się nie pogubić?
EUDR wymusza na firmach większą przejrzystość i odpowiedzialność za pochodzenie surowców oraz produktów. Wdrożenie nowych wymagań może zająć trochę czasu i wymagać inwestycji, ale ostatecznie pozwoli uniknąć poważnych problemów prawnych czy finansowych. Jeśli jeszcze nie rozpocząłeś przygotowań, nie warto tego odkładać. Jak widzisz, im szybciej zaczniesz, tym łatwiej będzie sprostać nowym wyzwaniom.
